Gławnoje Uprawlenije Łagieriej, od taka jest pełna nazwa tego co my potocznie nazywamy Gułagiem. System sieci obozów na terenie Rosji dzisiaj jest świadectwem zbrodni jakie miało miejsce na ziemiach wschodnich. Nam, młodym uczestnikom współczesnej historii trudno zrozumieć ogrom tego przedsięwzięcia, które lata rozkwitu zawdzięcza Stalinowi. Temat bardzo trudny, swoją tematyką obejmuje wiele istnień ludzkich, swoim zakresem oddziaływania na ludzi, odnosi się do wielu narodowości, kultur religijnych, ludzi w podeszłym wieku, dorosłych i co w tym wszystkim jest najgorsze, tragedia obejmowała swoim zasięgiem rzesze dzieci, które często w wyniku polityki władz sowieckich były sierotami, bezbronnymi ofiarami totalitarnej władzy. Współczesna literatura nie wyczerpuje dostatecznie całej wiedzy na temat masowych przesiedleń, przymusowej pracy w kopalniach, w lasach ponieważ brak informacji opiewa ten system mgłą tajemniczości i nie odkrytych kart pamięci. Dociekanie prawdy, jak to było naprawdę, ile milionów ludzi pomarło z głodu a ile z fizycznego wycieńczenia, powinniśmy zostawić historykom jednak przy każdej nadarzającej się okazji ,należy analizować postawę władzy wobec społeczeństwa, weryfikować zachowania będące wynikiem wielkiego głodu jak również wyciągać wnioski z zaistniałych zdarzeń.
Santayana zakładał, że ludzkość jest zdolna uczyć się na własnych błędach i zaniechaniach. Jednak samo istnienie obozów i tego co w nich się działo, powodowało ,że im większych zbrodni dokonywał Stalin na społeczeństwie tym bardziej trudno jest zwykłym ludziom przyjąć taki stan rzeczy do świadomości. Z drugiej strony ta pokoleniowa obojętność, znieczulica społeczna doprowadzała do tkiego absurdalnego stanu, że takie umyślne trwanie w nieprawdzie, ignorowanie faktów doprowadziło do swoistej amnezji społeczeństwa co do tematu istnienia obozów. Wytrwałe wmawianie ludziom ,że jest inaczej spowodowało ,że unikano konfrontacji z niewygodnymi faktami, mało tego ,akceptowano taką sytuację, ponieważ taka polityka prowadziła do szczytnych celów, co zaś w oczach bolszewików miało to usprawiedliwiać zbrodnicze występy władzy. Wierność dla idei i umyślne trwanie w nieprawdzie często było powodem bagatelizowania faktów co też można było również zobaczyć w reakcji Zachodu na te rewelacje o Gułagu. Stalin przeprowadzając gruntowny remont społeczeństwa, niszcząc wszystko co kryło się pod nazwą wróg ludu zajął wybitne miejsce wśród zbrodniarzy, często stawiany ponad pozycję Hitlera. Gułag, świadectwo polityki komunistycznego dyktatora będzie nośnikiem do dalszej analizy procesów jakie zachodziły w ludziach objętych tą ludzką tragedią na masową skalę.